Çukurova Kaleleri

Çukurova Kaleleri

Çukurova kalelerinin en muhteşemi Yılankale: Adana'dan Ceyhan'a giderken otoyolun yanında gerçekdışı bir görkemle beliriyor. Yılankale'ye yöre halkınca Şahmeran kalesi de deniliyor. Yılankale Ceyhan'a 13 km. mesafede bulunuyor. Bizanslılar zamanında yapıldığı sanılan Yılankale çok sarp bir tepe üstüne Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulmuş.
Yılankale ortaçağda Çukurova'nın Haçlı işgali döneminde 12. yy'da  hem Ceyhan ovasını hem de tarihi İpek yolunu kontrol etmiş, bulunduğu doğal kaynaklarla bütünleşmiş. Sağlam surları kale meydanına, üç kapıdan sonra ulaşılabilmesi ve kapıları birbirine bağlayan portatif merdivenlerin kullanılmış olması ile Yılankale fethedilmesi çok güç hale getirilmiş. Yılankale Anavarza, Tumlu ve Kozan Kalelerinin görüş ve alanı içinde yer alıyor.

Anavarza Kalesi: Çukurova düzlüğü üstüne hayalet gibi konmuş kaya kütlesi. 25-30 km uzaktan görülüyor. Dibinde antik Anabarzus kentinin surları, çepeçevre 4 km, içi ürkünç bir yıkım ovası. Kayanın üstünde 200 metre yukarıda, muazzam bir kale.

Birinci bölümüne tırmanmak göründüğü kadar zor değil. Marifet ikinci bölüm. Asıl manzara burada. Kentin eski adı farsça: Na-barza, Yenilmez!

Roma devrinde serpilmiş, 12. yüzyılda Kilikya'nın ermeni hükümdarlarının makamı ve kabristanı olmuş 1370'lerde yıkılıp terkedilmiş. Düzlükteki anıtların çoğu Roma işi, Kaleyi önce Bizanslılar, peşinden Harunürreşid, en son Kilikya hükümdarı 1. Toros tahkim etmiş.

Köy antik kentin yamacında. Yeni adı Dilekkaya. Çukurova'yahiç benzemeyen, yeşil, bahçeli, sevimli bir yer. Ahalisi Rumeli göçmeni imiş. Hatun Dilci'nin bahçesi fahri müze. Ziyaretçiler gelince kızları koşup mozaiklere su döküyorlar. Renkleri canlansın diye.

Bodrumkale hakkında bir önceki yazıda bilgi vermiştim. Toprakkale Osmaniye'ye yakın. Hemite kale onın biraz kuzeyinde. Çukurovanın sonsuz düzlüğünü yırtan kaya çıkıntıları üzerine konmuşlar.

Kaleleri kim yaptı?

Bizans ermenileri doğudan sürme politikası çerçevesinde 11. yüzyılda Kilikya bölgesi yoğun ermeni göçüne sahne olmuş. Malazgirt'ten sonra Bizans düzeni çökünce kendi başlarına buyruk kalmışlar. Kurdukları beyliklerin en ünlüsü, 1080 dolayında Anavarza ve Sis (Kozan) kalelerini elde eden Rupen'in beyliği. Tarsus'a yakın Lampron'da (Namrun), Maraş ve Behesni'de (Besni) başka ermeni beylikleri kurulmuş.

Rupen soyundan 2. Levon Papadan "Ermeniler Kralı" ünvanını almış Muhteşem kaleler yaptırmış.