Kayseri Köyleri

Kayseri Köyleri

 Kayseri Köyleri
Kayseri'nin  eski Anadolu dilinde adı Mazaka, Roma imparatoru Tiberius Caesar onuruna MS 17 yılında Caesarea (yunancası Kaisaria) olarak adlandırılmış. Kayseri eskiden güzel şehirmiş. Şimdi bir felaket. apartman, market, inşaat, otopark, tabela, şantiye, elektrik direği kalabalıkları arasında, egzos isiyle kapkara olmuş birtakım Kümbetler seçiliyor.

Kenti çevreleyen sayfiye köylerinde, taş konakları yıkıp yerine ciklet pembesi, cami yeşili, villa tipi konutlar inşa ediyorlar. Yüzlerce yıllık su arkları bozulup yerine pimaş döşeniyor. Medeniyetin çöküşü böyle birşey olsa gerek.

Kayseri Köyleri

Çökenin gerçekten medeniyet olduğunu algılamak için Kayseri'nin çevresindeki köylere bir gün ayırıp dolaşmak lazım. Birkaç bin yılda oluşmuş, uygar ve incelikli bir yaşam tarzının izleri Kayseri'de tamamen silinmiş, köylerde  kısmen okunabiliyor.

En çarpıcı olan mimari: iklim koşullarına mükemmelen uyan, konforlu, sağlam evler. Zenginliği ve gustoyu edep ölçüsü içinde dışa vurmuşlar.

Köylerin çoğunda 80-90 yıl öncesine kadar Rum, Ermeni ve Türk bir arada yaşamış. Net bir mahalle ayırımı bile yok gözüküyor. Anadolu'nın başka yerlerinde pek rastlanan bir durum değil.

Gesi

Kayseri köylerinin en güzeli Gesi. Gerçek bir vaha,her tarafından sular çağlıyor. Ceviz, kayısı, kiraz, elma, dut bahçeleri ormana dönüşmüş. Gesi, vaktiyle Kayseri'nin zengin sayfiyesi imiş. Harikulade güzel taş işlemeli evler yapmışlar, dışa sağır, sırlarını kolay açığa vurmayan yerler. Dar soksklarda gezerken 'en güzel şeyler duvarların arkasında gizli' duygusu yaşanıyor. Yukarılara doğru kaya yerleşimleri de var.

Kasaba dışında bu yöreye özgü tuhaf bir yapılaşma: ağızları verev kesilmiş, kapısız, penceresiz, kuyu benzeri arkaik (Tarih ve arkeolojide, erken bir dönemi veya 'klasik dönem' öncesi bir arkeolojik kültürü tanımlar) yapılar. Güneydeki tepelerde yüzlercesi duruyor. Güvercinlikmiş. Hem gübresi kullanılıyor. Hem yemeği yapılıyor.

Efkere, Kayabağ, Endürlük

Gesi'nin hemen güneyindeki Efkere'de büyük Ermeni kilisesi, ona komşu  Kayabağ (Taksiarhis) köyünde Rum kilisesi duruyor. En etkileyici yapı biraz daha güneyde Endürlük (Ay. Andronikos) köyünde. Apsisteki yazıtta, Rmca harflerle Türkçe "Taşçı Grigori'nin hayratı" yazıyor.

İnşa tarihi 19. yüzyıl. Klasik görünüm: hazineciler tarafından delik deşik edilmiş zemin, duvarlar dolusu hela edebiyatı. Klasik terane " devlet buraya sahip çıksa çok turist gelir..."

Endürlük'e komşu Akçakaya köyü Sabancı'ların memleketiymiş. Buradan Adana'ya göçmüşler.

Ağırnas

Gesi'den Endürlük'e giden yoldan sağa sapınca, 10-15 km ilerde Ağırnas: Mimar Sinan'ın doğum yeri.

Mimar Sinan küçük yaşta Müslüman edilip yeniçeri ocağında yetişmiş. Hassa mimari olduktan sonra Ağırnas'taki ailesiyle bağını koparmamış. Gayrımüslüm akrabalarının işleri için saraya verdiği dilekçeler mevcut. Yeğenlerini işe almış.

"Mimar Sinan'ın evi" diye gösterilen yer maskaralık. Ama civarda güzel evler var.


Tomarza

Tomarza merkez camii: Çarşı içinde bulunmaktadır. Bu nedenle Çarşı Camii de deniyor. Cami, 19 yy. Osmanlı mimari özelliklerini taşıyor. Cami tek minareli, Kesme taştan kare planlı ve kalın duvarlı.

Tomarza kilisesi:19 yy. sonlarına doğru yapılmış kilisenin ön cephesi yıkılmış.

Türbeler: İncili Köyü'nde Türbe Tepesi  ve Gülveren Köyü Mezarlığı yanında Gülbaba Türbesi var.

Su kanalı: halk arasında anlatılanlara göre İncili Çavuş'un dileği üzerine padişah tarafından 25-30 km. mesafedeki Erciyes Dağı'ndan köye su getirmek için bir kanal yaptırılmış. Bu kanal, zamanla doğal bir su yolu halini almış. Yer yer tahrip olan ve tıkanan bu kanaldan bugün su akmıyor.

Mağaralar: Tomarza merkezinde, Saraycık ve Sümengen dağlarında, İncili, Ekinli, Kuşcağız, Kömür ve Emiruşağı yörelerinde çok sayıda irili ufaklı mağaralar vardır. Bu mağaraların belirli özelliği, her birinin diğerine kadar uzanması;  belli aralıklarla havalandırma deliklerinin bulunması; içlerinde ise oturma yerleri, ibadet haneler, hazınlık ve hayvan barınağı gibi yerlerin bulunmasıdır. Ayrıca su sarnıçları, mağaraların ayrılmaz parçalarından biridir. Yine yörede sıkça görülen kuyular, dikdörtgen şeklinde oyulmuş, üzeri  kapaklı taşlar, suların depolanarak kullanıldığını göstermektedir.

 Kale Köyü güneyindeki tepe üzerinde kale kalıntısı, Kömür köyü'nün batısında,görenlerin hayran kaldığı, ancak hakkında pek fazla bilgi bulunamayan kaya mezarları , bugün sadece taş direkleri ayakta kalabilen saray harabeleri bulunmaktadır.

Etiketler: Kayserinin köyleri, Kayserinin  eski adı, Kayserinin sayfiye köyleri,Mimar Sinan'ın evi, Kayseri Tomarza, Kayseri Kale Köyü, Kayseri Gesi, Kayseri Ağırnas, Kayseri Efkere, Kayseri Kayabağ, Kayseri Endürlük







Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)